Każda strategicznie zorientowana firma zarządza swoimi technologiami, traktując je na równi z takimi zasobami, jak kapitał, środki trwałe czy pracownicy. Przyczyny, dla których należy zarządzać technologiami, są następujące (za K. Santarek):
- szybkie tempo zmian technologicznych, wymuszające interdyscyplinarne podejście do rozwiązywania problemów, jeżeli mają być wykorzystane możliwości, oferowane przez coraz nowsze technologie,
- rosnące wymagania klientów, prowadzące do skracania cykli życia produktów oraz zmiany metod wykorzystywanych w ich wytwarzaniu,
- skracanie cykli rozwojowych produktów, pociągające za sobą konieczność coraz precyzyjniejszego określania czasu zmiany technologii ("okna technologii") i zwiększania elastyczności działań przedsiębiorstw,
- konieczność sprostania konkurencji międzynarodowej, poprzez wdrażanie nowych technologii,
- trudność dostosowania narzędzi zarządzania technologiami do szybko zmienianych technologii, której dotychczas nie rozwiązano.
Pojęcie ”strategia technologiczna", choć powszechnie używane, nie zostało dotychczas jednoznacznie zdefiniowane. Można zgodzić się ze stwierdzeniem, że strategia technologiczna to "... ogólny plan, który składa się z celów, zasad i metod dotyczących korzystania z technologii w ramach danej organizacji". Takie rozumienie strategii technologicznej w warunkach, w których słowo "technologia" jest rozumiane coraz szerzej, wydaje się właściwe. Jedynie, dla większej przejrzystości, byłoby wskazane oddzielenie celów strategicznych od strategii technologicznej jako sposobu ich osiągnięcia. Z takim rozumieniem pojęcia "strategia technologiczna" koresponduje też stwierdzenie S. Łobejki, który wyjaśnia: "Strategia technologiczna opisuje sposób wyboru i stosowania technologii do osiągnięcia przewagi technologicznej". Stąd też w ramach niniejszego poradnika przyjęto, że pod pojęciem strategii technologicznej przedsiębiorstwa rozumie się sposób (zasady, metody) korzystania z technologii w ramach realizacji jego strategicznych (długofalowych) celów technologicznych i powiązanych z nimi celów biznesowych.
W świetle rosnących wymagań rynku jak też coraz to nowych techniczno - technologicznych możliwości ich zaspokajania, zmienia się optyka postrzegania strategii przedsiębiorstw produkcyjno-usługowych na rynku. Dotychczasowa koncepcja strategii w wymiarach "produkty-rynki" zastąpiona zostaje koncepcją strategii w wymiarach "technologie-produkty-rynki". W proponowanym podejściu strategia przedsiębiorstwa obejmuje nie tylko wybór produktów i sposobów obsługi klientów, lecz również kompetencje wymagane do utrzymania przewagi konkurencyjnej, tak gdy chodzi o wykorzystywane technologie, jak i o realizację procesów zaopatrzenia (marketing zakupów), sprzedaży, finansowania transakcji, monitorowania rynku i zachodzących na nim procesów, itp.
Dokonując oceny technologii należy skupiać się na tzw. najsłabszych ogniwach, czyli technologiach o znaczeniu pomocniczym (np. technologie konserwacji, pakowania, magazynowania i dystrybucji, itp.). Ich poziom jest często znacząco gorszy od wymagań, od technologii, którymi dysponują konkurenci czy innych, dostępnych na rynku. Wynikające z tego szkody mogą zniweczyć korzyści, zapewniane przez korzystanie z technologii głównych, nawet najwyższej użyteczności i jakości. W ocenie technologii trzeba też uwzględniać możliwą synergię, związaną z wykorzystaniem technologii do produkcji nowych wyrobów, która mogłaby umożliwiać np. rozwój, wejście na nowe rynki, zaistnienie w nowym segmencie rynku, itp.
Tworzenie i realizacja strategii technologicznej jest procesem, u podstaw którego leżą długofalowe zamierzenia przedsiębiorstwa, wyrażone w przyjętych uprzednio celach strategicznych i strategii generalnej. Punktem wyjścia do wyboru celów i projektowania strategii jest rozpoznanie sytuacji istniejącej w przedsiębiorstwie w zakresie technologii, co daje podstawy planowaniu i realizacji działań wdrożeniowych w tym obszarze. Proces tworzenia i realizacji strategii technologicznej powinien zawierać następujące etapy (fazy) (Rys. 1):
- analiza strategiczna w obszarze technologii, określająca sytuację wyjściową w momencie przystąpienia do prac nad strategią technologiczną, jako punktu wyjścia do formułowania celów i dróg ich osiągnięcia,
- wybór strategiczny, którego efektem powinno być określenie generalnych sposobów działań w obszarze technologii, jako odpowiedzi na określone uprzednio cele,
- planowanie i wdrożenie przedsięwzięć oraz kontrola i ocena realizacji celów i strategii technologicznej.
Rys. 1. Proces tworzenia i realizacji strategii technologicznej
Źródło: opracowano na podstawie K. Santarek (red.), Transfer technologii z uczelni do biznesu. Tworzenie mechanizmów transferu technologii, PARP, Warszawa, wrzesień 2008, s. 19.
Mówiąc o strategii technologicznej warto pamiętać, że produkcja wyrobów i/lub świadczenie usług wymaga zwykle wielu technologii, tworząc tzw. rodzinę (grupę) technologii. Na przykład w INNOKREA budujemy dedykowane, złożone systemy informatyczne (hardware & software). Poniżej znajduje się lista rodzin technologii, z których korzystamy:
- technologie projektowania graficznego,
- technologie (produkcja) składnika sprzętowego (np. urządzenia Bluetooth),
- technologia bazodanowa (np. PostgreSQL, MongoDB),
- technologia testów automatycznych,
- technologie tworzenia oprogramowania,
- technologie połączeń sieciowych,
- technologie urządzeń końcowych (np. urządzenia mobilne),
- technologie montażu końcowego (w tym testy akceptacyjne i walidacje użytkowników),
- technologie konserwacji i napraw (wsparcie serwisowe).
Jak wynika z powyższego, tworzenie i realizacja strategii technologicznej jest procesem szerokiego przeglądu sytuacji w przedsiębiorstwie i jego otoczeniu w ramach analizy strategicznej, dzięki któremu jest ono w stanie realistycznie zdefiniować zamierzenia rozwojowe w obszarze technologii oraz skutecznie i sprawnie je przeprowadzać, wciąż doskonaląc dzięki kontroli i ocenie realizacji strategii.
