Istnieją liczne rodzaje strategii technologicznych IT, tworzonych dla przedsiębiorstw korzystających z różnych technologii IT, o różnym stopniu zaawansowania w cyklu życia technologii, o różnych uwarunkowaniach zewnętrznych i wewnętrznych. Jednym z najczęstszych sposobów określania modelu strategii technologicznej IT jest jej dobór, oparty na podstawie następujących kryteriów [1]:
- Potencjał rozwojowy dziedziny IT - oznaczający jej wartość z punktu widzenia przyszłych zamierzeń przedsiębiorstwa,
- Obecność przedsiębiorstwa na rynku, mierzona stopniem jego udziału w rynku, wielkością sieci dystrybucji, wizerunkiem rynkowym, relacjami z partnerami rynkowymi czy rozpoznawalnością marki,
- Pozycja technologiczna przedsiębiorstwa, mierzona stopniem opanowania danej technologii IT, uważanej za ważną w procesach konkurowania i wskazująca, na ile przedsiębiorstwo może dzięki niej budować silną pozycję konkurencyjną (tzw. technologia kluczowa).
Przyjmując, że potencjał rozwojowy dziedziny IT może być wysoki lub niski (ograniczony), a pozycja rynkowa oraz pozycja technologiczna-silna lub słaba, opracowano macierz, w której wskazuje się, jak strategie działania, w tym strategie technologiczne, ma przyjąć przedsiębiorstwo pozostające w określonej sytuacji technologicznej (Tab. 1). Charakteryzując poszczególne sytuacje, w jakich może znaleźć się przedsiębiorstwo, można stwierdzić, co następuje.
- W najkorzystniejszej sytuacji jest przedsiębiorstwo, które operuje w dziedzinie o wysokim potencjale rozwojowym, dysponując silną pozycją rynkową i technologiczną. Zalecaną strategią technologiczną jest utrwalanie pozycji rynkowej oraz utrzymanie pozycji technologicznej bądź ich poprawa.
- Najmniej korzystną jest sytuacja przedsiębiorstwa, które funkcjonuje w dziedzinie o ograniczonym lub niskim potencjale rozwojowym, przy słabej pozycji rynkowej i technologicznej. Zalecenia dla przedsiębiorstwa w takiej sytuacji to pozbycie się działalności (technologii IT) lub poprawa rentowności baz dodatkowych nakładów inwestycyjnych, jeśli to możliwe.
W pozostałych przypadkach sytuacja przedsiębiorstwa jest bardziej złożona.
- Gdy potencjał rozwojowy dziedziny jest niski lub ograniczony – zaleca się generowanie jak najwyższej płynności (silna pozycja rynkowa i technologiczna), ograniczone nakłady inwestycyjne i zakup technologii, gdy zapewni natychmiast odpowiednią rentowność (silna pozycja rynkowa, słaba pozycja technologiczna) względnie generowanie najwyższej, dającej się uzyskać płynności, przeniesienie działalności do dziedzin o wyższym potencjale rozwoju lub udostępnienie technologii partnerom, zdolnym do lepszego jej wykorzystania (słaba pozycja rynkowa, silna pozycja technologiczna w danym obszarze IT).
- W przypadku dziedzin o wysokim potencjale rozwojowym, jako kierunki strategicznego działania wskazuje się rozwój rynku we współpracy z partnerem z silną bazą handlową lub odsprzedaż technologii (słaba pozycja rynkowa, silna pozycja technologiczna), zakup technologii lub jak najszybsze zdobycie i rozwój kompetencji technologicznych (silna pozycja rynkowa, słaba pozycja technologiczna) względnie inwestowanie dużych środków dla poprawy pozycji rynkowej i opanowania technologii bądź zaniechanie inwestycji (słaba pozycja rynkowa, słaba pozycja technologiczna).
Tab. 1. Modele strategii technologicznych IT według potencjału rozwojowego dziedziny oraz pozycji rynkowej i technologicznej przedsiębiorstwa
Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Strategor, zarządzanie firma. Strategie struktury, decyzje, tożsamość, PWE, Warszawa 1995, s.151-154; S. Łobejko, Misja, strategia, strategia innowacji [w:] A. Sosnowska + 5 Aut., Jak wdrażać innowacje technologiczne w firmie. Poradnik dla przedsiębiorców, PARP, Warszawa 2005, s. 36 - 37.
Strategie technologiczne IT są silnie powiązane z innowacjami. Stąd też można je określać również w oparciu o pozycję konkurencyjną wyrobów oraz technologię IT ich wytwarzania, zależne od wdrażania innowacji (Rys. 1). W przypadku silnej pozycji rynkowej i technologicznej, przy dużym znaczeniu technologii, firma może wyprzedzać konkurentów, utrzymując przewodnictwo technologiczne i marketingowe. Przy silnej pozycji technologicznej i słabszej rynkowej może być konieczne inwestowanie w poprawę aktywności marketingowej i umocnienie pozycji na rynku. Przy silnej pozycji rynkowej i mało konkurencyjnych technologiach, drogą do poprawy sytuacji byłyby inwestycje w rozwój technologii. Brak perspektyw rynkowych i możliwości rozwoju technologii może dla przedsiębiorstwa oznaczać konieczność wycofania się z rynku.
Rys. 1. Strategia rozwoju i komercjalizacji innowacji
Źródło: S. Łobejko, Misja, strategia, strategia innowacji, [w:] A. Sosnowska + 5 Aut., Jak wdrażać innowacje technologiczne w firmie. Poradnik dla przedsiębiorców, PARP, Warszawa 2005, s. 38.
[1] Opracowanie własne na podstawie: Strategor, Zarządzanie firmą. Strategie struktury, decyzje, tożsamość, PWE, Warszawa 1995, s.151-154; S.Łobejko, Misja, strategia, strategia innowacji [w:] A.Sosnowska + 5 Aut., Jak wdrażać innowacje technologiczne w firmie. Poradnik dla przedsiębiorców, PARP, Warszawa 2005, s. 36 - 37.
